طراحی نحوه و زمان بازی مستلزم آشنایی معلم با خصوصیات سـنی و رشـدی دانـش آمـوزان است، همان طور که میدانیم به دلیل پیچیدگی رفتار و شخصیت انسانی مشکل است که قضاوت عمومی درباره ی دانش آمـوزان داشـته باشـیم. دانـش آمـوزان دارای خصوصیات و رفتارهای متعددی هستند. لذا معلمان باید به طور مـنظم خصوصـیات دانـش آمـوزان را بـه منظـور کمک به آنها تجزیه و تحلیل کرده و مشکلات فردی آنها را مورد مطالعه قرار دهند. داشتن اطلاعات عمـومی در مورد خصوصیات کودکان، معلمان را در یاری رسانی و درک بیشتر دانش آموزان کمک میکند. ابعـاد مختلـف رشد انسان از قبیل رشد ذهنی، اجتماعی، جسمی، عاطفی و اخلاقی از یکدیگر جدا نیستند. تغییر در یک زمینـه از رشد بر جنبههای دیگر نیز اثر میگذارد. جدا کردن جنبه های مختلف رشد عاقلانه به نظر نمی رسد و جـدا کـردن آنها صرفا به دلیل تسهیل در بررسی و مطالعه فرآیند رشد میباشد.مختصرا به برخی از خصوصیات رشدی دانش آموزان این دوره اشاره میگردد.

• رشد کودکان بعد از اولین سالهای دبستان آهسته و مداوم است. اما به طور کلـی نسـبت بـه سـالهـای بعـد مرحله ی سریعی از رشد به حساب می آید.
• سیستم عصبی در عضلات کوچک هنوز کارایی لازم را ندارد و کودکان مایلند عضـلات بـزرگ بـدن را بکـارگیرند. در این سنین، حرکات کودکان تاحدودی خشن و بدون مهارت است.
• هماهنگی کامل بین چشم و دست و پا وجو ندارد و به این علت کودکان برای انجام دادن مهارتهای ظریـف،توانایی های لازم را کسب نکرده اند.

آموزش مهارت های حرکتی و ورزشی یکی از اهداف اختصاصی تربیـت بـدنی اسـت. اهـداف مهـارتی در دوره ی ابتدایی، پایه ی مهارت های پیچیده ورزشی در دوره های تحصیلی آتی اسـت. آمـوزش الفبـای حرکتـی، توسـعه ی الگوهای حرکتی بنیادی، تقویت و تکامل مهارتهای ادراکی حرکتی، مهارتهای حفظ تعادل و رشد تواناییهـای هماهنگی و عصبی عضلانی از اهداف اصلی آموزش دوره ی ابتدایی هستند. دریک برنامه ی تدریس در دوره ی ابتدایی باید الفبای حرکت را شـناخت و بـا اسـتفاده از آنهـا جمـلات و عبـارات حرکتی زیادی را نشان داد. آشنایی با زبان حرکت به ویژه برای معلمان دوره ی اول ابتدایی ضروری است.

الفبای حرکت به دو گروه تقسیم میشود.۱) الگوهای حرکتی ۲) مفاهیم حرکتی . الگوهـای حرکتـی،افعـال یـا اعمال حرکتی و مفاهیم حرکتی، قیدهای حرکتی هستند که شکل و چگونگی حرکت در فضا را نشان مـیدهنـد. الگوها یا افعال حرکتی به دو دسته ی حرکات انتقالی و دستکاری تقسیم میشوند. درحالی که قیدهای حرکتی به چهار گروه طبقه بندی میشوند که اجزای ادراکی و مبنای ترکیب الگوهای حرکتی یا نحوه و شکل اجرای آنهـا را تشکیل میدهد.

آگاهی بدنی

دانش آموزان باید با اجرای حرکات مختلف، توانایی حرکتی قسمتهای مختلف بدن را بشناسند.آگاهی بدنی سبب میشود که فرد راه های زیادی را برای اجرای حرکت و مهارت انتخاب نموده و نشـان دهـد یـاحرکات خاصی را در قسمتی از بدن کنترل نموه و سایر اندامها را حرکت دهد. آگاهی بدنی پـیش نیـاز مهمـی درمهارت های آینده بوده و باعث میشود کودک تعادل خود را حفظ کند، شکل ها و وضعیتها و حالات مختلفـی بـا بدن و حرکات بدنی به خود گیرد، در یک محدوده یا فضای مشخص حرکت کند یا حرکات انتقـالی را بـه خـوبی اجرا نماید. آشنایی با قسمتهای مختلف بدن و آگاهی از کارکرد هر کدام با استفاده از حرکات هـل دادن و فشـار دادن اشیاء، شکلهای حرکتی متقارن و نامتقارن، تاب و نوسان اندامها و بسـیاری از حرکـات دیگـر بـرای رشـد آگاهی بدنی و حرکتی نیاز است.

آگاهی فضایی

برای رشد مهارتهای حرکتی، کودکـان بایـد از فضـای شخصـی و عمـومی حرکـت بـدن و اندامهای بدنی خود و دیگران آگاه باشند تا از برخورد با اشیاء و افراد اجتناب کنند و بـه راحتـی در جریـان بـازی حرکت و فضاسازی داشته باشند. درک فضایی و مکانی با تمرین فعالیتهای مختلف در جهات، سـطوح، راه هـا و ابعاد بدست میآید. جلو، عقب، طرفین، بالا و زیر (جهت حرکت)، پایین، وسـط و بـالای بـدن (سـطوح حرکـت)، منحنی، مستقیم، زیگزاگ (راه حرکت) و نزدیکی یا دوری حرکت (ابعاد حرکت) باید در فضای شخصی و عمـومی با استفاده ازحرکات و الگوهای مختلف تمرین شوند تا آگاهی فضایی کودک برای مهارتهـای ورزشـی افـزایش یابد.

مهارت های ضروری

دو بخش اساسى مهارت ها در تربيت بدنى، حرکات پايه و آمادگى جسمانى است. در سال هاى چهارم ، پنجم و ششم (دوره دوم ابتدایی) حرکات پايه جاى خود را به مهارت هاى پايه ى ورزشى مى دهند ولى آمادگى جسمانى به عنوان يک عامل اساسى در جهت تقويت سلامت جسمى و عملکرد حرکتى دانش آموز در تمامى پايه ها جايگاه ويژه اى خواهد داشت. در واقع، تمامى تلا شها در بخش مهارتى بر ارتقاى سطح آمادگى جسمانى و حرکتى دانش آموزان معطوف است. دانش آموزان در قالب کلاس هاى مهارتى به تمرين پرداخته و معلم نيز از طريق مشاهده ى رفتارها و يادآورى آنچه در کلاس دانشى و از طريق تعامل فراگيرى شده است به تسهيل و تصحيح روند يادگيرى مى پردازد؛ به عبارت ديگر، دانستنى هاى مورد نياز بايد قبل از کلاس مهارتى از سطح مناسبى برخوردار شده باشند تا در هنگام تمرين مهارت ها، نيازى به طرح مجدد آن ها نباشد و روند تمرين کند نشود. تمرين حرکات پايه از سطح ساده  همچون راه رفتن  آغاز مى شود و در طىّ سه پايه ى اوّل (دوره اول ابتدایی) تکميل مى گردد. علاوه بر پيش بينى تمرين هريک از حرکات پايه به صورت يک واحد آموزشى، جلساتى نيز به ترکيب مهارت ها اختصاص يافته است؛ زيرا در نهايت، کسب  مهارت در تلفيق و اجراى اين حرکات در طى عمل مورد نظر است. و بازى ها به عنوان ابزارى اساسى به کمک تمرين تلفيقى حرکات پايه مى آيند و نقشى تعيين کننده در فرايند آموزش ترکيب حرکات پايه ايفا مى کنند. نکته ى مهمّ ديگر، شناخت مفاهيم از طريق واسطه قرار دادن اين حرکات است؛ به عبارت ديگر، افزايش آگاهى هاى دانش آموز از بدن، فضا، جهات، زمان و بسيارى از مفاهيم ديگر از طريق تلفيق آن ها با حرکات پايه و نيز اجرا ميسر مى شود. نکته ى قابل تأمل ديگر، کسب آمادگى جسمانى است. آمادگى جسمانى به دليل اجزاى متنوع نه گانه ى آن، که در بخش آمادگی جسمانی به آن اشاره شد ، نه تنها دردوره اول و دوم ابتدایی بلکه در دوره هاى تحصيلى بعد نيز مورد تأکيد واقع مى شود تا ضمن کسب توانايى در هريک از اجزا، به عنوان عاملى تعيين کننده در سلامتى براى دانش آموز شناخته شود و در بين عادات زندگى حال و آينده ى او جايگاه ويژه اى پيدا کند