مهارت والیبال دوره دوم متوسطه

تعریف: قابلیت بستن یا مسدود کردن راه حمله حریف در مقابل تور را، دفاع روی تور می گویند. رمز موفقیت در دفاع تیم، اجرای مؤثر دفاع در مقابل تور است. برخی کارشناسان معتقدند دفاع تهاجمی خوب، بزرگ ترین سلاح روانی برای یک تیم است که بازیکنان در اختیار دارند.از آنجایی که بیشتر آسیب های والیبال هنگام دفاع روی تور رخ می دهد، بنابراین قبل از آموزش آن تقویت عضلات انگشتان و تنه دانش آموزان تأکید می شود.

اصول پایه :

• پیش بینی و اتخاذ حالت اولیه
• رعایت فاصله مناسب از تور( حدود ۳۰ سانتی متر )
• قرار گرفتن روبه روی مهاجم و انتخاب زمان مناسب برای پرش
• پرش با حفظ تعادل و چشمان باز و سر بالا
• نفوذ دست ها از روی تور در حالی است که عضلات شکم و دست ها کاملاً منقبض هستند و هدایت توپ به سمت زمین حریف می باشد.
• فرود با تعادل روی هر دو پا و ادامه بازی

نکته های بیومکانیکی :

• در حالت اولیه : پاها به اندازه عرض شانه باز و عمود بر خط وسط زمین، زانوها کمی خم باشند، پشت صاف و دست ها در بالا و جلوی سر، آرنج ها مقابل شانه ها و بدن مایل به جلو وکاملاً آماده جا به جایی باشد.
• برای جابه جایی در طول تور و قرار گرفتن در برابر مهاجم از انواع حرکت پای مناسب استفاده کنید.
• پس از نفوذ دست ها به زمین حریف،کف دست ها را به طرف زمین از مچ خم کنید.
• مدافعان کناری برای جلوگیری از به خارج رفتن توپ های برگشتی از دفاع در زمین حریف، لحظه دفاع، سینه خود را به طرف مرکز زمین مقابل می چرخانند.

خطاهای رایج :

• در زمان دفاع روی تور، چشم ها بسته هستند.
• دست ها وارد زمین حریف نمی شوند.
• دست ها و بدن خیلی نزدیک تور است یا از تور فاصله دارند.
• پرش رو به جلو صورت می گیرد یا دست ها به تور برخورد می کنند.
• مدافع روی تور، توپ را به جای مهاجم نگاه می کند. خیلی زود یا خیلی دیر پرش می کند.
• دست ها محکم نگه داشته نمی شود و خیلی از هم باز هستند.
• بازوها را به جلو و پایین تاب می دهند.
• حرکت دست ها از پهلوها به بالا و یا پایین بیایند.
• فرود نا متعادل
• پایین بودن سر و بسته بودن چشم ها

انواع دفاع روی تور

دفاع تدافعی :

 توسط مدافعینی که قادر نیستند دست های خود را بالاتر از تور ببرند استفاده می شود و به این منظور:

دفاع کننده کف دست های خود را، در بالا به صورت یک سطح انعکاس دهنده توپ نگه می دارد و برای قطع مسیر توپ کمی عقب تر از تور پرش می کند.

دفاع تهاجمی:

• انجام این دفاع از آنجایی که دست های دفاع کننده نزدیک به توپ است، آسان تر است و به این منظور:
• دست های خود را در بالای تور به زمین ببرید و سقفی روی توپ تشکیل دهید.
• به محض اسپک مهاجم، با خم کردن مچ دست توپ را به سمت زمین مهاجم، برگشت دهید.
• دست ها را به « حالت سقفی » به روی توپ نگه دارید و از حرکت یا تاب دادن بازوها به طرف توپ خودداری کنید.

آموزش دفاع روی تور

وضعیت آماده :

 پاها باز، نوک پنجه ها کمی به بیرون، هم آماده پرش و هم آماده حرکت به طرفین، دست ها در ارتفاع گوش ها می باشد. توجه و تمرکز بر روی توپ ارسالی برای پاسور حریف و سپس توجه و تمرکز بر روی بدن و دستان پاسور انجام شود.

قبل از پرش :

 توجه و تمرکز بر روی پاس و مسیر گام برداشتن مهاجم، استفاده از تمام عضلات و پرش بعد از مهاجم.

پرش :

توجه و تمرکز بر روی توپ و جهت بدن مهاجم، عبور دست ها از روی تور، منقبض کردن تمام عضلات، تنه و دست ها، هدایت توپ به سمت زمین حریف، فرود با تعادل و ادامه بازی.

زمان سنجی در دفاع روی تور

• در پاس های بلند، پرش مدافع بعد از مهاجم
• در پاس های سرعتی، پرش هم زمان
• در پاس های دور از تور، پرش مدافع با کمی تأخیر انجام می شود.
• در پاس های خیلی کوتاه، پرش مدافع هم زمان با پاس پرش انجام خواهد شد.

نکته ها :

 دفاع باید در محلی تشکیل شود که توپ از تور، رد م یشود نه در جایی که مهاجم به توپ ضربه می زند.

 هنگام دستیابی به توپ، دست ها باید کاملاً صاف و مچ ها منقبض و محکم نگه داشته شوند. انگشتان از هم

فاصله می گیرند و شکل یک توپ را می سازند. دست ها تا آنجا از هم فاصله دارند که عبور توپ از میان آنها

امکان پذیر نباشد.

خطاهای دفاع روی تور

• بازیکنان ردیف عقب مجاز به شرکت در دفاع روی تور نیستند.
• هنگامی که توپ در جریان بازی است، مدافع روی تور مجاز به تماس با تور یا لمس تور نیست.
• نفوذ دست های مدافع به زمین حریف و ایجاد مزاحمت برای بازیکنان تیم مقابل و تماس با توپ قبل از حمله حریف، مجاز نیست.

نکته : اگر تماس توپ با چند نقطه از بدن یک یا چند مدافع به طور هم زمان اتفاق بیفتد، یک ضربه از سه ضربه محسوب می شود و مجاز است.( قانون چهار ضربه مجاز )

تمرینات آموزشی دفاع

تمرین ۱: تقلید (سایه زدن) حرکت دفاع تدافعی و تهاجمی بدون پرش با رفتن به روی پنجه پاها دانش آموزان به صورت پراکنده مقابل معلم می ایستند، دفاع تدافعی و تهاجمی(در حالت ایستاده، با پرش) را همراه با معلم اجرا می کنند. نکته: در حالی که بر روی پنجه پاها بلند می شود، دست ها در دفاع تهاجمی به سرعت به بالا و جلو و در دفاع تدافعی به سرعت به بالای سر برده می شود.

تمرین ۲: اهدافی را در حدود ارتفاع تور بر روی دیوار تعیین کنید و دانش آموزان با رعایت اصول صحیح دفاع، تکنیک دفاع را با رساندن دست ها و لمس اهداف بر روی دیوار نمایش می دهند.

تمرین ۳: دانش آموزان هم قد با رعایت فاصله مناسب (حدود ۵/ ۰ متر) رو به روی هم قرار می گیرند و از وضعیت آماده هم زمان پرش و در بالاترین ارتفاع ممکن کف دست ها را به هم می زنند (دفاع ثابت).

تمرین ۴: تمرین قبل را با بردن دست ها به طرفین (راست و چپ) انجام می دهند(دفاع متحرک)

تمرین ۵: هردانش آموز به نوبت مطابق شکل با فاصله مناسب از تور و اتخاذ وضعیت آماده در مقابل تور مستقر می شود. ابتدا یک دفاع تدافعی درجا انجام می دهد سپس با برداشتن یک گام به پهلو سراسر تور را طی می کند و به انتهای صف خود می رود. در نوبت بعد همین حرکت را از سمت دیگر تور تکرار می کند.

تغییرات تمرین:

 تکرار تمرین با دفاع تهاجمی. تکرار تمرین با حرکت دفاع از منطقه ۳.

تمرین ۶: استقرار و اجرا مشابه تمرین قبل (۵) ولی در این تمرین دانش آموز با دویدن با چهار گام ( ۲ گام اول به سمت مورد نظر و ۲ گام نهایی رو به تور)  در سه منطقه ۴، ۳،۲ دفاع تدافعی را اجرا می کند.

تغییرات تمرین: همین تمرین را با دفاع تهاجمی اجرا کنید.

تمرین ۷: دانش آموزان را در دو گروه مدافع و مهاجم، تک به تک رو به روی هم و پشت تور مانند شکل مستقر کنید. تمرین را به صورت بازی تعقیب و گریز به شرح زیر ادامه دهید.  مهاجم در تمام طول تور به هر سویی جست و خیز م یکند و هر بار که پرش می کند یک مشت خود را بالای تور قرار می دهد.  دفاع کننده باید مهاجم را تعقیب و هم زمان با جهش او، جهش کند.  مدافع باید کوشش کند با نفوذ دست هایش از روی تور، مشت مهاجم را بگیرد یا میان دو دست خود قرار دهد.  پس از یک بار انجام تمرین توسط همه نفرات، با تعویض نقش افراد، تمرین تکرار می شود.

تمرین ۸: هر دو دانش آموز با یک توپ و رعایت فاصله مناسب ( ۳ تا ۴ ) متر مقابل هم قرار می گیرند.مدافع از وضعیت آماده بدون پرش شروع به انجام دفاع می کند.مهاجم توپ را با پرتاب یک دست از بالای سر خود پرتاب می کند و سپس به موازات زمین در بالای سر دفاع کننده اسپک می زند. دفاع کننده توپ را دفاع تدافعی یا تهاجمی می کند و پس از ۶ دفاع، دانش آموزان جای خود را با هم عوض می کنند.

تغییرات تمرین:

 با پیشرفت دانش آموزان تمرین با ضربه و دفاع واقعی در پشت تور اجرا می شود و مدافعین، با پریدن در مقابل تور و مهاجم، دفاع تدافعی و تهاجمی می کنند.