مهارت هندبال دوره دوم متوسطه

دفاع عبارت است از جلوگیری از به ثمر رسیدن حملات حریف وبر هم زدن نقشه تهاجمی آنها. کار دفاع زمانی شروع می شود که تیم حریف توپ را از دست بدهد. هدف مدافع باید خنثی کردن حمله حریفان و به دست آوردن مجدد توپ باشد. دفاع علاوه بر اینکه به طرز مؤثری مانع از تلاش مهاجمان برای گل زدن می شوند، باید بتواند ضد حمله رانیز آغاز کند.
باید به دانش آموزان یاد دهیم که خوب دفاع کردن از اولویت کار دفاع می باشد چون دفاع خوب می تواند شروع خوبی برای حمله باشد. به طور کلی اهداف دفاعی در بازی هندبال عبارت اند از: جلوگیری از گل خوردن، ایجاداختلال دربازی تیم مقابل و به دست آوردن توپ به وسیله جنگیدن… .
در بازی هندبال ابتدا باید به بازیکنان دفاع انفرادی را آموزش داد تا بازیکنان بتوانند روش صحیح دفاع را انجام دهند وسپس در قالب تیم بتوانند دفاع گروهی و پوشش ها را بیاموزند به همین خاطر در این بخش ما ابتدا مواردی از دفاع انفرادی را بیان می کنیم. 

1. تاکتیک های انفرادی دفاعی.
2. تاکتیک های دفاعی تیمی.

۱)  تاکتیک های انفرادی دفاعی

هر بازیکن وظیفه دارد از بازیکن مقابل خود دفاع کند و مانع از گل زدن تیم حریف شود، به این منظور بازیکنان باید تک تک توپ را بلوک کنند. دست ها را در مسیر توپ قرار دهند و از پرتاب توپ به سمت دروازه جلوگیری کنند. باید به این نکته توجه کنیم که حتی اگر بازیکن توپ را لمس نکند به دروازه بان کمک زیادی کرده است تا او مسیر توپ را بهتر تشخیص دهد.

۱-۱-طرز صحیح ایستادن :

پاها به اندازه عرض شانه باز هستند، سر پنجه ها قدری به بیرون متمایل شده و مفاصل زانو و آرنج مقداری خم می شوند. وزن بدن روی لبه بیرونی پا به طور یکسان توزیع می شود. بالا تنه کمی به جلو خم می شود در حالی که مرکز ثقل در محدوده ناف و مسیر پرتاب در نقطه وسط خط فرضی که دو قوس را به هم مرتبط می سازد قرار دارد. سر بالا نگه داشته می شود و چشم ها حرکات حریفان و مسیر توپ را دنبال می کنند.

نمونه تمرین:

تمرین ۱

هدف تمرین: طرز ایستادن صحیح، حرکت به طرفین، حرکت مداوم پاها، حمله به سمت حریف وعقب نشینی این تمرین به نحوه یارگیری و جاگیری دردفاع و تغییر وضعیت درموقعیت های مختلف کمک می کند.همچنین کمک می کند بازیکن تعادل خود را حین دفاع کردن حفظ کند و بتواند مسیرحرکت مهاجم را سریع تر تشخیص دهد.

روش اجرا: درمنطقه بیرونی ۶ متر قرار بگیرید و یار مقابل شما نیز روبه روی شما در منطقه ۹ متر قرار می گیردکه توپی رادر دست دارد،اگر با دست خودبه توپ ضربه بزند شما سرجای خود به صورت آماده بایستید، و با حرکت توپ حرکت کنید به این صورت که:

الف) اگر یار مقابل توپ را به سمت شما آورد به سمت عقب بروید.

ب) اگرتوپ را به سمت راست یاچپ برد (با یک دست) به آن سمت بروید.

ج) اگرتوپ رابه حالت شوت کردن قرارداد به سمت او بدوید.

معلم دراین تمرین نقش راهنما را برعهده دارد.

۲-۱- بررسی حریف(مقابله با حریف)

مقابله با حریف م یتواند از یک تماس کوچک تا تماس بدنی دائم باحریف باشد. قوانین اجازه می دهد که از بالاتنه برای سد کردن حریف استفاده شود. برای مقابله با حریف، به سمت جلو روی همان پایی که در طرف دست شوت کننده حریف است، گام بردارید و دست را به همان سمت برای تماس با توپ یا شانه حریف دراز کنید. این کار از پاس دادن یا شوت کردن مؤثر حریف جلوگیری می کند. استفاده از دست های باز و بالاتنه تکنیک دفاعی ضروری برای سد کردن حریف است. حریف را به بیرون زمین هل ندهید.

نکته کلیدی « دفاع با پاها انجام گیرد ».

نمونه تمرین:

تمرین ۲

اهداف تمرین:

• مدافع نحوه ایستادن مقابل مهاجم رایاد می گیرد.
• مدافع باحرکات مداوم پابکس تغییرجا می دهد.
• مدافع با دست های باز مانع از شوت کردن مهاجم می شود.

این تمرین به مدافع کمک می کندکه به موقع خود را برای مقابله با حملهٔ مهاجم حریف آماده کند، و جلوی شوت کردن مهاجم به دروازه رابگیرد. همچنین با این تمرین یاد می گیردکه چگونه روبه روی حریف بایستد و با دست های بازحمله حریف راخنثی کند.

دراین تمرین مهاجم ها به دوگروه تقسیم می شوند وکنار هم به طورموازی روبه دروازه می ایستند، درحالی که هرگروهی که توپ در دست دارند. مدافع روی خط ۶ متر می ایستد و مهاجم ها از هر سمت که به سمت دروازه حمله کردند، مدافع روبه روی آنها قرار می گیرد و مانع از شوت کردن آنها به سمت دروازه می شود، و با حمله مهاجم دیگر مدافع تغییرجا می دهد و به آن سمت می رود. بعد از ۵ حرکت مدافع جای خود رابه بازیکن دیگر داده و خود در صف مهاجمان قرارمی گیرد. مطابق شکل معلم دراین تمرین نقش داور را دارد و خطاها را اعلام می دارد.

۳-۱-دفع شوت های طراحی شده

دفع کردن توپ با بازکردن دست ها در مسیر آن آخرین فرصت برای جلوگیری از گل شدن توپ است. هر زمانی که قادر نبودید با مهاجم مقابله کنید، باید به روش دروازه بان عمل کنید. دست ها را در مسیر بالا نگه دارید سعی کنید توپ را بلوک کنید. اگر نتوانستید توپ را بلوک کنید این کار دید مهاجم را مختل می کند.

۴-۱-دفع شوت های پرشی

دفع شوت پرشی مانند دفاع کردن توپ در والیبال است. به این صورت که شما باید پرش کنید به توپ برسید و در هوا به توپ حمله کنید. پرش خود را طوری زمان بندی کنید که بعد از پریدن شوت کننده شما هم پرش کنید در غیر این صورت وقتی توپ شوت می شود، شما در حال پایین آمدن هستید.

نمونه تمرین:

تمرین ۳

اهداف تمرین:

• بهترکردن زمان واکنش مدافع دردفع کردن شوت
• تشخیص مسیرتوپ های که به سمت دروازه شوت می شوند.
• دفع توپ یاحداقل لمس توپ وتغییرمسیرآن

هدف این است که زمان واکنش مدافع دردفع کردن شوت های مهاجمان به حداقل برسد. دراین تمرین مدافع روی خط ۶ متر می ایستد و مهاجمان پشت سرهم روی خط ۱۲ متر روبه روی دروازه می ایستند، به طوریکه هرکدام توپی رادردست دارند. مهاجمان شروع به حرکت می کنند تا از روی خط ۹ متر به سمت دروازه شوت کنند. مدافع باید سعی کند تا توپ را دفع کند و مانع از رسیدن آن به سمت دروازه شود. این تمرین را تا زمانی تکرارکنیدکه همه بازیکنان نقش مدافع راداشته باشند. در این تمرین معلم باید همواره نقاط ضعف بازیکنان را هنگام ایستادن مقابل دروازه ودفع کردن توپ،گوشزدکند.

۵-۱-بلوک کردن

برای بلوک کردن کار دست ها بسیار مهم است که با توجه به فاصله ای که بازیکن مدافع با پرتاب کننده دارد، حالتی که مدافع در مقابل پرتاب کننده دارد و نیز با توجه به سطح پرتاب انتخاب می شود. به عنوان یک اصل اساسی در بلوک کردن پرتاب های از راه دور، استفاده از هر دو دست ضروری است که در این صورت نگاه بازیکن مدافع باید متوجه توپ باشد.

نمونه تمرین:

تمرین ۴

اهداف تمرین:

• تقویت پا
• آمادگی برای پوشش در دفاع تیمی

در زمین بازی مناطقی را به فاصله ۲متری با مخروط مشخص کنید، دو بازیکن را یکی به عنوان مدافع و دیگری به عنوان مهاجم معین کنید.مدافع بین مخروط قرارگرفته و بازیکن مهاجم مقابل آن ایستاده و سعی می کند ازبین مخروط عبور کند و مدافع باید اجازه ندهد.

۶-۱-زدن توپ

هرگاه مهاجمی توپ را در مسیر طولانی هدایت کند، بازیکن باید سعی کند او را همراهی کرده، در یک لحظه مناسب توپ را از او جدا کند. به عبارت دیگر توپ او را به بیرون بزند. یا موقعی که بازیکن مهاجم توپ را درجا دریبل می کند و برای یک لحظه کوتاه تماس با توپ ندارد. موقعیت دیگری که می توان توپ را به بیرون زد زمانی است که بازیکن برای پرتاب کردن عمل دورخیز دست را انجام می دهد یعنی هنگام شروع پرتاب یا پاس دادن.

نمونه تمرین:

تمرین ۵

اهداف تمرین:

• ربودن توپ ازدست مهاجمان
• ایجاداختلال در روند پاس دادن مهاجمان
• تشخیص مسیر پاس مهاجمان

این تمرین به مدافع کمک می کندکه درموقعیت های مختلف بتواندتوپ مهاجمان رابزند، و یا مانع از پاس دادن مفید مهاجمان به یکدیگرشود. دراین تمرین مهاجمان با فاصله ۹ متر از هم قرار می گیرند وتوپ را به یکدیگر پاس می دهند و دفاع در وسط آنها قرار می گیرد و سعی می کند توپ آنها را بگیرد یا بزند. بعد از ۱۰ حرکت مدافع جای خود را به یک مهاجم داده و خود در ردیف مهاجمان قرار می گیرد. این تمرین را تا زمانی که همه بازیکنان به عنوان مدافع تمرین کردند ادامه دهید.

۲) تاکتیک های دفاع تیمی

می توان دفاع تیمی را این چنین تعریف کرد: اعمالی که افراد یک تیم به طور مداوم، سیستماتیک و هماهنگ انجام می دهند تا مانع از به ثمر رسیدن حمله تیم مقابل شوند و نسبت به شرایط تیم مقابل تغییر می کند.

۱-۲-دفاع منطقه ای

در این نوع دفاع بازیکن وظیفه دارد در منطقه ای خاص و مشخص شده مهاجم را دفاع کند و به صورت ۳ شکل اصلی دیده می شود.

• دفاع از توپ
• دفاع از مهاجم با توپ
• دفاع از مهاجم بدون توپ

۲-۲-دفاع یارگیر( من تو من )

 هر بازیکن مدافع یار مهاجم معینی را یارگیری می کند. یارگیری می تواند در تمام زمین خودی باشد یا در محدوده ای که معلم تعیین کرده است.

نمونه تمرین:

تمرین ۶

اهداف تمرین:

• تعقیب مهاجمان توسط مدافعان
• تشخیص تغییر مسیر مهاجمان توسط مدافعان
• واکنش سریع مدافعان نسبت به عملکردمهاجمان

دراین تمرین بازیکنان در یک نیمه از زمین پراکنده می شوند، به طوری که هر مدافع یک مهاجم را روبه روی خود دارد، مهاجمان به هر سمتی که حرکت می کنند مدافعان وظیفه دارندکه آنها را تعقیب کنند، و تمام حرکات آنها را زیر نظرداشته باشند. بعداز ۳ دقیقه مهاجمان جای خودرابه مدافعان داده ونقش مدافعان رابرعهده می گیرند.

۳-۲-دفاع ترکیبی 

یک یا دو مدافع در منطقه مشخصی وظیفه دفاع یارگیری را بر عهده دارند.

۴-۴-مثلث دفاع کمکی 

 زمانی که شما برای مقابله با حریف در فضای دفاعی خود به سمت او حرکت می کنید، فضایی در پشت خود در ساختار دفاعی ایجاد م یکنید. نقطه ای آسیب پذیر که مهاجمان به راحتی می توانند از آن بهره برداری کنند. مثلث دفاعی کمکی، حداکثر پوشش دفاعی را در نقطه مورد نظر مهیا می کند. هدف قرار دادن فشار روی توپ و پر کردن هر منفذی در دفاع است قبل از اینکه مهاجمان از آن استفاده کنند. مثلث دفاعی کمکی با قرار گرفتن یک بازیکن در نزدیکی توپ در رأس مثلث و دو مدافع دیگر پشت آن در طرفین ایجاد می شود. مدافعان کمکی ضامن حمایت از مدافع رأس مثلث هستند. اگر مدافع رأس ناموفق بود، مدافعان کمکی می توانند به سمت حریف حرکت کنند و از شوت کردن حریف جلوگیری کنند. « برقرار کردن ارتباط عنصر اصلی مثلث دفاعی کمکی است » هر ۳ مدافع باید به طور مداوم با هم صحبت کنند. صحبت کردن اطمینان می دهد که هر کدام می دانند چه کسی در حال حرکت به سوی حریف است و چه کسی در عقب برای دفاع کردن از خط ۶ متر منتظر باقی می ماند.

نمونه تمرین:

تمرین ۷

اهداف تمرین:

• جلوگیری از شوت کردن بازیکنان عقب زمین به سمت دروازه
• مانع از پاس دادن به مهاجم دایره
• پوشش دادن جای خالی مدافعان

تمرین اجرای مثلث دفاعی در یک محدوده زمین.یک مهاجم در دایره روی خط ۶ مترقرار می گیرد، و ۴ نفر از بازیکنان تیم حمله را تشکیل داده و سمت چپ و راست عقب زمین قرارمی گیرند. ۴ بازیکن تیم دفاعی را تشکیل می دهند و روی خط ۶ متر قرار می گیرند. مهاجمان با حرکات پیستونی توپ رابه جریان می اندازند تا بتوانند شوت کنند و یا به مهاجم دایره پاس بدهند. مدافعان مثلث کمکی مانع این کار می شوند.

۵-۲-گرفتن و تحویل دادن مهاجم

 زمانی که مهاجم به سمت فضای دفاعی شما حرکت کرد باید کنترل فیزیکی این بازیکن را از هم تیمی خود تحویل بگیرید. به سمت بازیکن هم تیمی حرکت کنید تا مهاجم حریف را تحویل بگیرید. در این هنگام شما و بازیکن هم تیمی برای زمان کوتاهی هر دو از مهاجم دایره محافظت می کنید. برای دفاع مهاجم دایره، بدن خود را بین او و دروازه قرار دهید. از بالاتنه و دست های باز برای حفظ تماس خود با مهاجم استفاده کنید و برای منحرف کردن پاس آماده باشید. هنگامی که مهاجم دایره از فضای شما خارج می شود به صورت کلامی حرکت مهاجم دایره را به مدافع بعدی اعلام کنید. تا وقتی که کنترل فیزیکی مهاجم را به بازیکن خودی تحویل نداده اید، تماس بدنی خود را با مهاجم حفظ کنید.

اگر مهاجم پاس را دریافت کرد، هدف شما باید جلوگیری از شوت کردن او باشد. حتی اگر منجر به خطا و ضربه آزاد برای حریف شود. برای جلوگیری از چرخیدن مهاجم دایره برای شوت کردن تماس بدن به بدن را با بالاتنه خود حفظ کنید و سعی کنید دست ها را روی توپ قرار دهید.

نمونه تمرین:

تمرین ۸

در این تمرین بازیکن مهاجم سمت راست سریعاً به محوطه خالی بین دو مدافع حرکت می کند، در اینجا به وسیله یک بازیکن تحویل گرفته می شود و او به وسیله تماس بدنی مهاجم را هدایت کرده، حرکات او را مختل کرده و به هم تیمی خود تحویل می دهد.

آشنایی با سیستم های دفاعی در هندبال

در بازی هندبال سیستم های دفاعی زیادی وجود دارد که برخی از سیستم های کاربردی را در شکل های زیر مشاهده می کنید. این سیستم ها براساس چیدمان دفاع در سه فاز ( شکل زیر ) نامگذاری می شوند.

اگر یک یا چند مهاجم توسط مدافع دفاع شود این نوع دفاع را «یارگیر » می گویند.

نمونه تمرین:

تمرین

توجه: این تمرین برای آمادگی مدافعان در سیستم های مختلف دفاع می باشد.

محدوده عبور بازیکنان مدافع را در منطقه ۶ متر(توسط مخروط) مشخص می کنید سپس از یک مدافع و دو مهاجم استفاده می نمایید. بدین صورت که مهاجمان با حرکات مختلف مانند: پاس، ضربدر، فریب و… بتوانند از مدافع یا مدافعین عبور کنند تا به گل برسند ومدافع یا مدافعین با حرکت به سمت جلو، چپ و راست به صورت پا بکس از عبور مهاجمان جلوگیری کنند.

توجه داشته باشید این تمرین را می توانید از ( ۲ برعلیه ۱) و ( ۳ برعلیه ۲) و ( ۴ برعلیه ۳) به همین ترتیب به ۶ مقابل ۶ برسانید..