مهارت والیبال دوره دوم متوسطه

تعریف دفاع داخل میدان ( توپ گیری) : برای جلوگیری از برخورد توپ با زمین علاوه بر دفاع روی تور از تکنیک فردی دیگری به نام توپ گیری یا دفاع در داخل میدان نیز استفاده می شود.عملکرد کارآمد در توپ گیری می تواند منتهی به یک حمله برگشتی موفق شود و کاستی های تیم در دفاع روی تور را پوشش دهد. در توپ گیری اغلب از تکنیک ساعد یا ارسال با ساعد یک دست استفاده می شود که با توجه به سطح دانش آموزان در این درس به توپ گیری مقدماتی با ساعد می پردازیم.

توپ گیری با ساعد

اصول پایه: 

 الف  بازوها :

• بازوها بیرون و در جلوی بدن است.
• وزن بدن به طرف جلو است و فاصله ای بین آرنج ها، شکم یا سینه وجود دارد.
• بازوها خارج زانوها قرار می گیرد.
• هدایت توپ به سمت زمین حریف است.

 ب  پشت :

1. پشت گرد است و شان هها به بالا و به طرف چانه می چرخد.
2. پشت در یک وضعیت عمودی و موازی نسبت به زمین نیست.

نکته های بیومکانیکی: 

برای نزدیک کردن مرکز ثقل به زمین پاها به سرعت و هم زمان بیشتر از عرض شانه باز می شود.

• زانوها خم و سنگینی بدن بیشتر به روی پنجه پاهاست.
• پنجه ها و زانوها کمی به سمت داخل قرار دارد.
• سر ثابت و نگاه به بالا و دست ها نزدیک به هم است.
• حفظ تعادل با خم نگه داشتن آرنج ها و ران ها قبل از تماس.
• هنگام تماس، آرنج ها را جفت و کاملاً کشیده نگه دارید.
• با نزدیک کردن باسن به زمین تعادل را زیاد کنید و با ضربه ساعد توپ را کنترل کنید.
• هنگام ساعد در حالت ایستاده، باسن را به جلو هل دهید، زاویه زانوها را زیاد کنید و دست ها را به همان حالت نگه دارید.

خطاهای رایج:

• جاگیری نامناسب در زمین
• اتخاذ وضعیت بدنی نامناسب در زمین
• قرار دادن وزن روی پاشنه پاها
• عدم جذب شتاب توپ
• فشار نیاوردن پاها به زمین
• کمبود قدرت بدنی مورد نیاز

آموزش دفاع داخل میدان

توپ گیری شامل سه مرحله اساسی است :

• حرکت و جاگیری مناسب
• اتخاذ وضعیت مناسب بدن
• تماس با توپ

مرحله اول : حرکت و جاگیری مناسب

• بازیکنان عقب زمین برای پیش بینی محل حمله، حرکت خود را از وضعیت شروع دفاع تیمی آغاز می کنند. آنها باید با توجه به نشانه های متعدد مثل فاصله پاس با تور/ محل مهاجم حریف و زاویه نزدیک شدن او به پاس/ موقعیت پاهایش در هنگامپرش/ پاس های بیرون از زمین/ موقعیت مدافعان روی تور و ….مسیر حمله را تشخیص و تغییر مکان دهند.
• به سمت توپ حرکت کنید با استقرار در وضعیت پایین ( دور کردن پاها از هم و نزدیک کردن مرکز ثقل بدن به زمین ) وضعیت مناسب بدن را اتخاذ کنید.
• پس از حرکت با توجه به فاصله پاس نسبت به تور به طور مناسب در زمین حرکت و جاگیری کنید.
• معمولاًً هنگامی که پاس از تور دور است، توپ حمله در انتهای زمین فرود می آید و هنگامی که پاس روی تور است، توپ حمله در جلوی زمین فرود می آید. بنابراین اگر پاس نزدیک به تور باشد یا کوتاه باشد، مدافع خیلی در عقب میدان جاگیری نمی کند و اگر توپ از تور فاصله بیشتری داشته باشد یا بلند باشد،مدافع در عقب میدان جاگیری می کند.

مرحله دوم : اتخاذ وضعیت مناسب بدن

• بعد از حرکت به محل مناسب، لحظه ای قبل از تماس مهاجم با توپ، پاها را به سرعت کمی بیشتر از عرض شانه ها باز کنید.
• دست ها را نزدیک به هم بین هر دو پا نگه دارید.
• پنجه پاها را کمی به داخل بچرخانید.
• وزن بدن را به روی پنجه پاها منتقل کنید.

مرحله سوم : تماس توپ

• حمله های آسان یا حمله های جاخالی: برای کنترل توپ باید به وسیله بازوها یا بدن، کمی به نیروی ضربه اضافه کرد و برای کنترل توپ در حمله های ساده تر،مدافع برای رساندن توپ به هدف لازم است نیروی ضربه را با ساعدهای خود کنترل کند.

• حمله با ضربه های سخت: برای کنترل توپ در حمله های قوی، با اندکی به عقب یا پایین کشیدن بازوها یا بدن،بخش عمده ای از نیروی ضربه را خنثی کنید.برای این منظور:
• مرکز ثقل بدن خود را به عقب یا پایین منتقل کنید پاها را ازهم دور کنند و به زمین فشار بیاورید.
• با پایین آوردن دست ها، زاویه شانه ها را نسبت به سطح افق کم کنید.
• با پایین آوردن ساعدها، زاویه آرنج ها را افزایش دهید.

تمرینات آموزشی

تمرین ۱: معلم ضربه آبشار را تقلید می کند، و دانش آموزان که در فاصله ۳ الی ۴ متری او ایستاده اند در مقابل بازوی ضربه دست معلم وضعیت مناسب توپ گیری را اتخاذ می کنند.

تغییرات تمرین:

 با علامت دست معلم، حرکت به جلو، عقب، راست و چپ را با دوگام و تغییر سطح اتکای کم به زیاد را با دانش آموزان تمرین کنید.

حرکت را از دوگام شروع و به سه یا بیشتر ختم کنید.

حرکت به طرفین را با زاویه ۴۵ درجه اجرا کنید.

تمرین ۲: دانش آموزان را ۲ به ۲ در نقش مهاجم و مدافع مطابق شکل در زمین مستقر کنید .با علامت دادن های مهاجم ( به جلو، عقب، چپ و راست ) مدافع حرکت می کند و اتخاذ وضعیت آماده را نشان می دهد. در تکرار تمرین، مهاجم به جای علامت، جهت پاهایش را به سمت راست یا چپ تغییر می دهد و مدافعین با قرار گرفتن در جهت پاهای مهاجم، اتخاذ وضعیت آماده را نشان می دهد.

تمرین ۳: دانش آموزان را مانند شکل در یک صف و روبه روی معلم مستقر کنید. توپ توسط معلم با پرتابی مشابه آبشار ارسال می شود و دانش آموزان باید به نوبت از بیرون زمین حرکت کنند و با اتخاذ وضعیت آماده توپ را مانند دروازه بانان در داخل سینه و شکم دریافت کنند و به انتهای صف خود بروند. (مطابق تصویر)

تغییرات تمرین:

تغییر محل استقرار دانش آموزان از منطقه ۶ به مناطق ۱ و ۵.

 تغییر محل ارسال توپ و حرکت دانش آموزان به سمت محل ارسال.

  به جای گرفتن توپ، توقف توپ بر روی ساعد.

 ارسال کمی عمودی توپ به بالا.

 ارسال توپ به بالا و جلو.

 برگرداندن توپ با ساعد.

 ارسال با ساعد از منطقه ۱.

 ارسال با ساعد از منطقه ۵.

تمرین ۴: دانش آموزان را مانند شکل در گروه های کوچک در مقابل سرگروه در زمین مستقر کنید.سرگروه با پرتاب توپ به خود پاس می دهد و روبه روی مدافع ابتدا ضربه ساده و آرام آبشار روی ساعد مدافعان می زند و مدافعان با ساعد توپ را به سرگروه برمی گردانند و به انتهای گروه خود می روند.

تغییرات تمرین:

 اجرای تمرین با ضربه سخت.

 اجرای تمرین با حمله جاخالی بلند.

تمرین ۵: دانش آموزان را (در نقش مدافع) مانند شکل در گروه های کوچک در مقابل سرگروه (در نقش مهاجم) و در وضعیت پشت به او در زمین مستقر کنید. مهاجم با پرتاب توپ مقابل خود، نام مدافع را صدا می زند و بلافاصله به سمت ساعد او ضربه می زند، مدافع باید به سرعت ۱۸۰ درجه چرخش و با اتخاذ وضعیت آماده با ساعد توپ گیری کند.

تمرین ۶: دانش آموزان را مانند شکل در یک صف و روبه روی معلم مستقر کنید. دانش آموزان از منطقه ۶ زمین، تمرین را شروع می کنند. معلم توپ را به روی ساعد دانش آموز پرتاپ می کند. هر دانش آموز باید بعد از حرکت، توپ را با ساعد به سمت هدف ارسال کند.

تغییرات تمرین:

 ارسال توپ با ضربه آرام.

 ارسال توپ با ضربه سخت.

 تغییر محل استقرار دانش آموزان از منطقه ۶ به ۵ و ۱.

در صورت موجود بودن توپ به تعداد کافی، هر دو دانش آموز با یک توپ ، ضربه و توپ گیری را با هم تمرین می کنند.